Dat had ik toch nooit kunnen bedenken? Dat ik mijn kennis over angst bij honden nog eens op mij zelf zou toepassen? In 2011 adopteerde ik een puppy. Een kruising Kooikerhondje. Voor hem wilde ik het beste hondenbaasje zijn. En in de afgelopen jaren volgde ik dan ook de ene hondencursus na de andere. Het was tijdens een wekelijks gesprek met mijn psycholoog, dat ik mij de theorie herinnerde van de stressemmer bij honden. Een hond heeft als het ware zo’n emmertje in zijn buik. Maar ik blijkbaar ook. En mijn stressemmer zat vol.
Ik vertelde mijn psycholoog dat ik die week heel gespannen was geraakt. Ik was thuis en ineens was iemand gaan boren in een appartement boven mij. Er was net een fikse renovatie in het complex afgerond. Deze had een jaar geduurd en door die renovatie ben ik flink van mijn stuk geweest: allerlei oude en nieuwe angsten werden aangewakkerd. Met tot gevolg: slapeloze nachten, nachtmerries, herbelevingen en gevoelens van machteloosheid en woede.
Terecht bij de psycholoog
Gelukkig kon ik toen via de huisartsenpraktijk snel terecht bij de psycholoog. Nu alle werklui weg waren en de overlast achter de rug, hoopte ik weer rust te vinden in mijn eigen huis. Maar het snerpende geluid van de boormachine kwam hard bij mij binnen. De spanning in mijn lijf bouwde zich razendsnel op en kwam tot uiting in gemopper, getier en slaan met deuren.
Uiteindelijk besloot ik met mijn hond het huis uit te vluchten en naar het bos te gaan.
Ik was klaar om de strijd aan te gaan. Maar ik had geen idee met wie. Het boorgeluid kon uit elk appartement in het complex komen. En ik zag het niet zitten om op onderzoek uit te gaan. Want ik was bang dat ik niet zou kalmeren. Dat ik in woede zou uitbarsten. En dat ik mij na afloop hiervoor zou schamen. In mijn hoofd had ik hele gesprekken met mijzelf: wat zou ik wel doen, wat niet? Uiteindelijk besloot ik met mijn hond het huis uit te vluchten en naar het bos te gaan. In de hoop dat het bij terugkomst weer rustig zou zijn in huis. En dat was gelukkig zo.
Angst en stress
Tijdens het consult vroeg mijn psycholoog mij of er die dag nog meer was voorgevallen. Ja. En dat niet alleen. De dagen ervoor had ik door situaties ook al spanning gevoeld. En toen kwam het besef: mijn stressemmer is volgelopen. Ik hoorde de theorie van de stressemmer voor het eerst tijdens een lezing van hondengedragspecialist Monique Bladder. Zij legde uit dat stress niets anders is dan de fysieke reactie op een emotie. Die emotie zet de hond ertoe aan om in actie te komen en dat wordt stress genoemd. Het lichaam komt in actie door hormonen als cortisol en adrenaline.
Emoties angst en boosheid
Een voorbeeld van een situatie, die bij een hond een emotie kan uitlokken, is wanneer deze door een fietser of hardloper wordt ingehaald. Als de hond daar angstig van wordt (= emotie) kan hij hard aan de lijn gaan trekken en gaan blaffen (= fysieke actie). In mijn geval riep het geluid van de boormachine de emoties angst en boosheid op. Fysiek uitte zich dat achtereenvolgens in verstijven, mopperen, tieren en met deuren slaan.
Opbouw van stresshormonen
Monique stelt dat elke hond als het ware een emmertje in de buik heeft. Dat emmertje is van nature gevuld met een gezonde hoeveelheid stresshormonen. Wanneer de hond in een situatie komt die stress veroorzaakt, dan komt er iets meer cortisol en adrenaline in die stressemmer. Het niveau in die denkbeeldige emmer stijgt dan. Dat gebeurt elke keer dat de hond in een situatie komt die stress veroorzaakt. De stresshormonen worden afgebouwd door rust te nemen (bijvoorbeeld slaap) of door in beweging te komen (bijvoorbeeld wandelen). Ook nemen de stresshormonen af door iets te doen waarbij de hersenen worden geactiveerd. Voor honden zijn dat zogenoemde ‘hersenwerkspelletjes’, voor mensen zijn dat bijvoorbeeld puzzelen of jongleren.
Reageren met agressie
Maar soms gaat de afbouw minder snel dan de opbouw en dan loopt de stressemmer over. Bij een hond kan dat bijvoorbeeld uiteindelijk leiden tot zo’n hoog stressniveau dat de hond niet alleen maar trekt en blaft, maar ook gaat bijten. De hond heeft door die stapeling van gebeurtenissen en door de stapeling van stresshormonen een kort lontje gekregen en reageert met agressie. Nou, dat korte lontje, dat heb ik dus soms ook. Op mijn manier. En ik wil leren hoe ik beter voor mijzelf kan zorgen. Ik wil niet meer leeglopen op situaties die mij stress bezorgen. Ik wil een positieve verandering.
Aandacht en beweging
Samen met mijn psycholoog heb ik daarom op een rij gezet wat ik kan doen, als ik voel dat de emmer weer vol loopt. Dat werd een opsomming van activiteiten die ik maandenlang bij mijn spiegel heb opgehangen. Ze kenmerken zich doordat ze mijn aandacht afleiden en mij zo rust geven, óf doordat ze mij in beweging brengen en daarmee rust brengen. Wat voor mij werkt, hoeft niet voor jou te werken. Maar misschien kun je wat inspiratie putten uit mijn lijst.
Zes oplossingen voor een volle stressemmer
Voor die momenten dat ik voel dat de spanning in mij oploopt, kijk ik op de lijst met activiteiten en zoek ik iets uit om te doen. Mijn zes oplossingen voor een stressemmer die volloopt, zijn deze:
- Wandelen
In een stevig tempo wandelen in de natuur helpt mij om mijn gedachten weer tot rust te brengen. Ik geef onderweg mijn brein wat kleine opdrachten: welke planten en bomen zie ik in bloei staan, welke geuren neem ik waar, welke geluiden hoor ik, kan ik mijn voeten voelen bij het wandelen, waar zit mijn ademhaling? - Hardlopen
Ik woon in een bosrijke omgeving en daar ga ik graag een stukje hardlopen. Al is het maar twintig minuten een intervaltraining. Als ik dat twee à drie keer per week doe, voel ik dat het mij sterker en veerkrachtiger maakt. Fysiek én mentaal. - Aandacht voor de ademhaling
Als het thuis rustig is, dus geen harde omgevingsgeluiden, dan ga ik even zitten en richt een paar minuten mijn aandacht op mijn ademhaling. Ik heb dit onder meer geleerd bij de training Mindfulness van de ADF stichting. Door mijn ademhaling tot rust te brengen, komt er ook ontspanning in mijn lijf en rust in mijn hoofd. - Een geleide meditatie luisteren
Ik ben fan en grootverbruiker van de Meditation Moments app. Dit is een Nederlandstalige app met tientallen geleide meditaties en muziek. Ze variëren in lengte van 3 tot 45 minuten. Ik heb de app ook heel vaak ‘s nachts gebruikt om met een gevoel van veiligheid weer in slaap te kunnen vallen. - Spotify luisteren
Niks lekkerder dan je favoriete muziek luisteren en te dansen en te zingen. Ik heb mijn eigen “Feel Good” speellijst op Spotify gemaakt en luister er bijna dagelijks even naar. Het geeft mij lichtheid, vrolijkheid en energie. - Yoga
Mijn hoofd van links naar rechts bewegen, langzaam rondjes ermee draaien; mijn armen strekken; langzaam en met aandacht voorover buigen. Al is het maar een minuut of tien, het zorgt ervoor dat ik mijn lichaam voel. En dan voel ik vooral ook waar het vast zit. Op die manier hoop ik tijdig op te merken dat mijn stressemmer volloopt.
De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik op mijn lijstje ook andere activiteiten had staan. Leren jongleren bijvoorbeeld. Maar zonder ballen werd dat ‘m niet. Dus, ligt er bij jou nog een setje jongleerballen te verstoffen: ik houd mij aanbevolen. 🙂 Wat ook op mijn lijstje stond is stofzuigen en schoonmaken. Tja… je komt erbij in beweging, maar het is niet mijn hobby.
Wat helpt jou bij angst en stress?
En nu jij. Hoe zit dat bij jou? Loopt jouw stressemmer wel eens vol? En weet je welke situaties bij jou de angst en de stress aanwakkeren? Hoe ga je om met die situaties? Wat doe jij om je stressemmer weer te legen? Ik ben benieuwd. Heb jij goede ervaringen met het leegmaken van jouw stressemmer? En wil je die delen op de sociale media van de ADF stichting? Wie weet help jij dan iemand anders op weg naar positieve verandering.
Mariëlle Faas schrijft haar ervaringsverhalen voor lotgenoten met angstklachten. De verhalen worden gepubliceerd op de website van de ADF stichting, de patiëntenorganisatie voor mensen met angst- en/of dwangklachten. Mariëlle Faas spreekt de verhalen ook in. Wil je geen enkel luisterverhaal missen? Abonneer je dan via Spotify, Apple of Google Podcasts of een andere podcastapp.
Lees- en luistertips
- Heb je interesse in yoga, kijk dan eens bij het trainingsaanbod van de ADF stichting.
- Deze slaapmeditatie helpt je om ontspannen de dag af te sluiten en heerlijk in slaap te vallen.
- Meer informatie over de stressemmer bij honden vind je hier.
- Meer lezen over angstige honden? Blog: Mijn hond heeft angst voor vuurwerk.
